Una pipia chi fueddat medas lìnguas est lìbbera

de Enrico Lobina


Is òminis ant sèmpiri fueddau e connotu prus de una lìngua. Oindii is stùdius si contant chi chini fueddat prus lìnguas est prus abbistu, prus obertu, prus scidu. In su setixentus sceti, cun is Stadus-Natzioni, at bintu sa bidea de “una lìngua sceti”: una ditadura chi cuat sa debbilesa de is stadus (de s’Itàlia, po nai).
Is Savòia e su stadu italianu ant bociu su sardu. Is sardus ant pensau chi no fiat faina de importu.

Oindii a connosci su sardu in Sardìnnia no est comenti a sciri s’ingresu o su cinesu (chi est cosa de importu). A connosci su sardu, po una pipia o unu pipiu sardu, bolit nai a donai balori a issa etotu. Bolit nai a essi capassus de connosci su logu aundi si bivit e aundi, chi si bolit, si iat a podi bivi. Comenti dònnia logu de su mundu, chi si connoscit sa lìngua de unu logu si connoscit mellus cussu logu, si tenint prus possibbilidadis de ddui bivi mellus, de ddi donai balori. Sa stòria linguìstica de Catalùnnia e de is Paisus Bascus, po fueddai de pòpulus fradis de is sardus, si ddu scòviat. Is fradis cossicanus puru, oi, tenint calincuna cosa de s’imparai.

Su sardu bivit chi s’imparat a is pipias e a is pipius. No est sceti a nai in s’arruga, “le nostre tradizioni, la nostra lingua” e pustis no fueddas in sardu a filla tua, a fillu tuu, e no ddis fais imparai su sardu. Est comenti a andai a bicicreta. No podis essi “a favore dell’ambiente”, e pustis chi depis fai 300 metrus ti movis a màchina.

Una pariga de babbus e mamas dda pensant diaici e bolint pesai fillas e fillus chi fueddint su sardu. Bolint scolas chi imparint su sardu a is fillas e a is fillus. Si bolint ponni apari. Bolint pesai fillas e fillus in d-unu mundu “sardo parlante. Strambecu parit? Eja, aici parit. Forsis perou est strambecu s’imbressi, est a nai comenti est su mundu oi.
Custus babbus e mamas nant “no ndi boleus scabbulli dinai, seus boluntàrius, seus fèminas e mascus lìbberus, si spassiaus a ddu fai. E pedeus agiudu a totu is chi bolint agiudai“. Po custu ant postu in pei s’initziativa Spaciada sa bregùngia – arribat su sardu! (po buscai informatzionis craca custu liòngiu).

In sardu si fueddat de stima, de filosofia, de stòria, e pruschetotu si fueddat de nosu, de is sardas e de is sardus. Comenti in totu is logus de su mundu, a imperai una lìngua o un’atra bolit nai a fai una diferèntzia manna.

No podis arremonai a totu pompa “Antoni Gramsci”, su prus mannu filòsofu sardu, e pustis no pensai a comenti iat a pesai is fillas e is fillus issu etotu.


Foto de presentada: Ben Mullins on Unsplash

Cumpartzi • Condividi

Lascia un commento / Cummenta

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato. I campi obbligatori sono contrassegnati *

Captcha in caricamento...