In custas dies, seus osservende sa torrada de sa mobilitatzione de massa. Sa càusa est s’avolotu pro su bochidòrgiu de Gaza, in pari cun sa timoria de àere donadu a guvernos irresponsàbiles su destinu nostru. E, tocat a nàrrere, de àere donadu tropu logu puru a opositziones ghiadas de ripetentes kena profetu.
Comente at remonadu Francesca Albanese in sa presèntzia sua in Sèneghe, noisàterxs sxs Sardxs semus sensìbiles meda a sa chistione anticoloniale. E sa rexone, est ca nche semus in mesu. Manuel Cherchi, in sa Manifestada de su sciòperu generale de su 3 de Ladàminis in Igrèsias, dd’at regordadu lucidamente, e puru in limba sarda, in pùbricu, chi Deus si ddu paghit. Ma comente s’assimbillant? E ddoi ant diferèntzias?
Eja, ddoe ant diferèntzias, e meda. Una parte de sa Sardigna est de sa parte de sos meres e tenet interessu in su genocìdiu palestinesu. No tanti sos pagos alluados chi sunt sionistas a su puntu de nde pigare a coddu un’identidade sionista sintzilla, ca sunt casos de manicòmiu chi balent pro unu contu de rìere. Ma proite medas interessos sardos sunt acapiados a manera dereta a sòs israelianos, pro more de is fundatziones bancàrias, de sas Bancas sardas puru (a su mancu, nominalmente), de partes importantes de sos partidos politicos e de sa presèntzia de siendas israelianas in Casteddu e in àteras partes de Sardigna, acapiadas a interessos sardos. Mancari su compromissu de s’Autoridade palestinesa, su nostru est peus meda.
Difatis sa simbillàntzia aintre Sardigna e Palestina est prus funguda. Ca su colonialismu, in formas mancari prus pagu tostadas, ddu tenemus in domo. Prima de totu, cun sa chistione de sa terra, espropriada, furada, oe etotu puru. Unu processu, tocat a regordare, comentzadu cun s’Editu de sas Tancaduras, 1820, e sighida cun sa Lee Minerària (1840), chi at passadu a su Stadu totu su sotasolu, separendeddu de sa propiedade privada o comuna (sarda) de su solu, e cun ateras lees chi in s’Otighentos nde ant bogadu a sa gente deretos de impreu comunu de bidatzones, paberiles, etc. Ma sa cosa est sighida a pustis, cun sas therakias milidares (su 66% de is bases milidares italianas est in Sardigna), sas àreas industriales (lassadas mòrrere a pustis). In totue menas abandonas, indùstrias arruingiadas, montes, bacos, iscras, pranos, cheas kene matas e cun sa terra torrada pòbara. E sa chistione de sa terra est s’elementu comunu chi tenemus cun totus sas cumbatas de sos pòpulos indìgenos puru.
Su segundu puntu est sa gherra chi ant fatu, siat innoghe chi in Palestina, contras a sa cultura, a sa limba, a sa memòria istòrica, pro dd’ispèrdere. Amus bidu deretu s’isperdìtziu lestru de Gaza, una de sas tzitades prus antigas e ricas de istòria de s’Umanidade intrea. Però in Sardigna amus assistidu a s’isperdìtziu adasiadu, kentze presse, de sa limba nostra, de su patrimòniu archeològicu e istoricu. Genetratzione cun generatzione. Su nuraghe fiat perda betza, e is crèsias romànica juigales – “pisanas”. Su sardu – grezu e chi no serbit a nudda -. Su baddu e su cantu, lègiu e “arcàicu”. Amus comentzadu a reagire cando ant comentzadu a destrùere su paesàgiu e sa costera, pro arricare a sos impresàrios turìsticos italianos, kena profetu pro noisàterxs. Ma sa reatzione est istada firmada dae sa rapresentàntzia politica atzeracada a sos interessos italianos. E bastante turrada.
Su tèrtziu est sa stigmatizatzione, sù de nos àere postu in conca chi nos mancat sa tzivilesa, ca semus pro more de s’identidade nostra arretrados e pagu bonos a èssere modernos, sinò boghende totu sù chi est sintzillu de nosatrus. Ca seus perigulosos pro sa gente tzivile e chi tocat a nos mantènnere istesiados e separados. Ca a nos mòrrere o ispèrdere no est cosa mala. Lègios, brutos e malos.
Sa Palestina, legitimamente, nos faet timere ca custu protzessu andet ainnantis e nos destruat, a noisaterxs puru. Pro custu su coro nos est ghiende in custas mobilitaziones aici mannas.
Sa Gherra frida aiat comente cungeladu, astradu, sa chistione coloniale. A pustis de sa Segunda gherra, totu s’est spostadu a pitzus de sa cumbata aintre modernidade e arretradesa. E duncas, totu fiat bellu e bonu si boliat nai « isvilupu” o “progressu”, calisisiat cosa cheriant nàrrere. Totus ant postu a una parte sa chistione de sa disugualidade e de su disechilìbriu aintre territòrios e pòpulus, pro sù chi pertocat a su poderiu. Como, totu custu est torrende a campu.
Imàgine: Unione Sarda
